3D & de controverse
Met de komst van Hugo in bioscoop lijken diverse 3D haters te zijn bekeerd. Maar de controverse rond 3D is nog lang niet uit de wereld met de mededeling dat Samsung al eieren voor zijn geld kiest m.b.t. de technologie.
Wat voor de gemiddelde consument misschien een nieuwe gimmick is in de (thuis)bioscoop, is voor een kleine groep enthousiaste gamers al meer dan een decennia een hobby. 3D gaming bestaat namelijk al veel langer dan de hype die na Avatar ontstond rondom de technologie.
Type
Er zijn grofweg 2 serieuze 3D technologieí«n op de markt. Deze vallen onder de noemer 'Stereoscopic 3D' of S3D. De zgn. passive 3D welke je in de bios vind. Voordeel is goedkope wegwerp brillen en een redelijk rustige ervaring voor je ogen. Nadeel is dat deze technologie slecht vertaald naar de thuismarkt. In simpele bewoordingen: In de bios staan er 2 projectoren die tegelijkertijd het beeld projecteren, deze luxe hebben we niet in de huiskamer en worden er bijvoorbeeld bij de LG concessies gedaan met de beeldresolutie om dit effect te verkrijgen verkrijgen. De ander is "shutterglass" of "active 3D", waarbij de duurdere brillen middels een stroomsignaal het beeld snel '˜wisselen" tussen je linker,- en rechteroog. Deze methode heeft als voordeel dat je geen beeldresolutie verliest (althans tot op zekere hoogte, hierover dadelijk meer) als nadeel zijn de duurdere brillen en een wat onrustiger ervaring, al is dit laatste vrijwel verwaarloosbaar gegeven de ontwikkelingen rondom deze methode.
Gaming en 3D
'Ik word er misselijk van' , 'het voegt niets toe', 'ik zie het niet' . Veelgehoorde argumenten rondom 3D. Eén ding moet je echter voor ogen houden: Vergeet alle vooroordelen of gevoelens die je met betrekking tot 3D films hebt. 3D gaming is a whole other world. Om te beginnen lenen vectors , shaders en textures waaruit games bestaan zich veel meer voor dieptewerking. Men is niet afhankelijk van dure produktiekosten, twin 3D camera"s, speciale lenzen etc. Daarnaast heeft met name de PC de potentie tot (veel) hogere refresh rates waardoor je het misselijke gevoel uit de bioscoop die sommige ervaren, misschien erg meevalt.
Maar het is met name de aard van gaming: 'immersion' die 3D in gaming tot een unieke ervaring maakt. Batman die in Arkham city op het hoogste punt naar beneden kijkt, en de speler die zijn maag voelt draaien vanwege de hoogte. De angst die je voelt wanneer Isaac Clarke in Dead Space de diepe gangen van het vervloekte ruimteschip doorwandeld. Het gevoel alsof je Starcraft II aan het spelen bent in een Warhammer winkel, waarbij je je legers over een echte maquette lijkt te sturen. En Ezio Auditore die je meeneemt in een virtual reality versie van het oude Rome, dichter bij de beleving van een tijdmachine ben je nog niet eerder geweest.
Ok, ok, ok, wat heb ik er voor nodig?
Om te kunnen gamen in 3D zijn er ruwweg 2 opties:
1) Reguliere 3DTVs/Projectors, een Playstation 3 en/of PC
2) 120hz monitor met Nvidia 3D Vision (2).
1) 3DTVs – het voordeel van Stereoscopic 3D is dat er één standaard is. De content werkt op elke 3DTV. Een Playstation 3 support S3D voor alle 3DTVs. De games moeten het als zodanig ondersteunen, en er is momenteel een redelijk aanbod.
PCs en 3DTVs – Met een goede video kaart kom je een end, maar de koploper in deze is overduidelijk NVIDIA welke 3D omarmt heeft. Een Nvidia 4xx/5xx is aan te bevelen. Vervolgens kun je de volgende software gebruiken:
Nvidia 3DTV Play (30 US$)
Tri-Def (49USD)
Nvidia 3DTV ondersteund honderden games en gebruikt '˜frame packing" als drager (2 beelden over elkaar) waarbij je minder resolutie verliest. Tri-Def leunt zwaarder op de community, en werkt via half-sbs (side-by-side) beelden die je 3DTV omzet.
Ok what"s the catch?
De huidige HMDI generatie (1.4) kan (slechts) 60 beelden per seconden (60hz) transporteren in 1080p. Aangezien 3D frame packing 2 beelden tegelijk moet verwerken resulteert dit in 3D beeld van 30 frames p/sec. Dat is geen ramp voor films, aangezien het 3D blu-ray formaat werkt met 24hz (de meeste films zijn dit per definitie) voor games is echter te laag, en val je terug naar 720p 60hz om een vloeiend beeld te bewaren. De Playstation 3 komt sowieso voor de meeste games niet hoger dan 720p in 2D, dus dit is geen ramp. Een PC is echter veel krachtiger, maar HDMI 1.4 gooit roet in het eten. Is dit een drama? Nee, 720p is prima te doen en het 3D effect maakt de terugval in resolutie meer dan goed.
Passieve 3D televisies (met 'wegwerp' brillen zoals in de bios) als de LG en nieuwe Philips generatie kunnen via hacks interleaved 1080p 60hz signaal aan waardoor je effectief met een polariserende lens 1080i overhoud. Er is wat discussie of dit beter of slechter is dan actieve shutterglass 720p, het is wat je zelf prettig vind. Voor wie echter een stap verder wil gaan is er nog altijd optie 2:
2) 120Hz monitor met Nvidia 3D vision
PCs en monitors werken sinds een tijd met DVI-I, wat sterker is dan HDMI 1.4. DVI-I kan 120 beelden per seconden verwerken in hogere resoluties, en laat dat nu net handig zijn voor 3D. Nvidia heeft een eigen shutterglass kit die je in deze combinatie met dezelfde support aan games als in 3DTV play kunt gebruiken. Helaas is er nog geen monitor groter dan 27" die dit ondersteund, dus om op groot scherm te spelen, is de keuze altijd een 3D TV.
Nieuwe ontwikkelingen
De Oculus Rift is een kickstarter project, welke 3D introduceert i.c.m. virtual reality. De gebruikers zijn meer dan enthousiast en zien het als een geheel nieuwe ervaring in gamen, maar het valt of staat met software support, wat weer valt of staat met de vraag, het eeuwige kip/ei verhaal van dit soort nichí¨ producten.
UltraHD heeft niet alleen de potentie om 3D gaming in één klap tot veel hogere resoluties te brengen, maar maakt bril-vrij 3D mogelijk. Ook hier geldt weer helemaal voor wat de vraag uit de markt gaat doen. Daarnaast blijft de huidige HDMI 1.4 beperking tot 1080p 24fps en 720p 60fps gewoon van kracht, welke momenteel geen ondersteuning biedt voor content van dit type.
Tot slot:
Ik heb getracht met deze post de belangrijkste zaken mbt 3D games op een rijtje te zetten, echter dit is slechts een greep uit de beschikbare technologieí«n en methode die er zijn en gaan komen. Er is een levendige community voor 3D games op de NVIDIAen Tri-Def site, met adviezen en de nodige reviews. Niet alle games werken even goed in 3D, maar de top games zijn een fenomenale beleving. Nvidia Vision leunt op de goodwill van de developer, maar de mod community komt ook een heel end, en b.v. Skyrim is dankzij menig mod langzaam gestegen op de coolheidsladder in 3D land.
Hier enkele games met uitstekende 3D support op de PC:
Trine 2
Batman Arkham City
The Witcher 2
Max Payne 3
Rayman Origins
Dead Space 1&2
Skyrim
Metro 2033
Dungeon Siege III
Op deze lijst vind je nog wat fixes die oudere games betere support geven: lijst
Zoals ik al eerder opmerkte kun je 3D gaming niet zondermeer vergelijken met 3D films, en als ik thuis een '˜show" geef van mijn setup aan vrienden/kennissen is een stukje Trine 2 of Arkham City vaak het hoogtepunt van de demo. Het visuele diepte aspect gecombineerd met de interactieve aard van games tilt je games naar een geheel ander level. Dus weg met die vooroordelen en zet je bril op!